شناسنامه عملیات

شرح مختصر نبرد :

مقدمه

محاصره آبادان به دست نیروهای عراق که به عنوان یک برگ برنده و موضع برتر نظامی جهت رسیدن به اهداف بعدی برای این کشور مطرح بود، همواره مورد توجه فرماندهان خودی قرار داشت تا با درهم شکستن این محاصره، غرور کاذب دشمن را بشکنند. در این راستا، اگرچه در چند مورد تلاش های بی نتیجه ای انجام پذیرفت، اما با دستور حضرت امام خمینی(ره) در آبان 1359 برای شکستن حصر آبادان، فرماندهان سپاه پاسداران پس از دو ماه شناسایی و کسب اطلاع از وضعیت دشمن طرح عملیاتی خود را در بهمن ماه این سال به مسئولین لشکری و کشوری ارائه دادند. اگرچه این طرح پس از بررسی به تصویب رسید، ولی با کارشکنی بنی صدر (فرمانده کل قوا) به تعویق افتاد.

با عزل بنی صدر روحیه جدیدی در کالبد رزمندگان دمیده شد؛ لذا یک بار دیگر پس از شناسایی های مجدد و کسب آخرین اطلاعات از مواضع دشمن، طرح های جدیدی ارائه شد که سرانجام یکی از آنها به تصویب شورای عالی دفاع رسید.

اهداف عملیات

- خنثی ساختن تهدید احتمالی دشمن برای تصرف آبادان و بندر امام خمینی؛

- خارج ساختن اهرم فشار محاصره آبادان از دست دشمن؛

- پاک سازی شرق رود کارون و آزادسازی نیروهای خودی از خطوط پدافندی در منطقه آبادان و دارخوین.(1)

موقعیت منطقه

منطقه عملیاتی با وسعتی بالغ بر 130 کیلومتر مربع از شمال به جاده اهواز - آبادان، از جنوب به شهر آبادان، از شرق به حدفاصل بین شادگان و جاده ماهشهر - آبادان، و از غرب به رود کارون در حد فاصل بین سلمانیه تا فیاضیه محدود می شد.

منطقه تحت اشغال دشمن به طول تقریبی 13 کیلومتر مربع در امتداد رود کارون بود که به همین میزان به سمت شرق و جنوب گسترش یافته بود؛ به گونه ای که بخشی از دو جاده "اهواز - آبادان" و "ماهشهر - آبادان" در منطقه تحت اشغال دشمن قرار داشتند.(2)

استعداد دشمن

لشکر 3 زرهی و واحدهایی از لشکرهای 7 و 11 پیاده و 12 زرهی و یگان هایی از تیپ های 31 و 33 نیروی مخصوص و تیپ 113 پیاده و نیروهایی از ارتش خلقی به ترتیب زیر در منطقه حضور داشتند:

الف- جبهه شرق کارون

تیپ 6 زرهی از لشکر 3 زرهی؛ تیپ (-) 8 مکانیزه از لشکر 3 زرهی؛ گردان های تانک طارق، القعقاع و سیف سعد؛ گردان 2 پیاده تیپ 49 و گردان؟ پیاده تیپ 44 و گردان 1 از تیپ 33 نیروی مخصوص.

ب- جبهه خرمشهر

تیپ 33 نیروی مخصوص؛ تیپ 113 پیاده؛ واحدهای ارتش خلقی؛ گردان تانک؟ ؛ گردان 1 مکانیزه تیپ 1.

ج- جبهه غرب اروند

تیپ (-) 49 از لشکر 11؛ تیپ گارد ساحلی؛ گردان های گارد مرزی؛ واحدهای ارتش خلقی؛ گردان 2 مکانیزه تیپ 49. (3)

سازمان رزم خودی

ارتش جمهوری اسلامی ایران: لشکر 77 پیاده با سه تیپ 1، 2 و 3؛ تیپ 37 زرهی؛ گروه رزمی 291 تانک؛ گردان 251 تانک از لشکر 16 زرهی؛

سپاه پاسداران: 16 گردان پیاده.

ژاندارمری: گردان 107. (4)

توپخانه خودی

گردان مختلط 815؛ گردان 370؛ گردان (-) 389؛ گردان 383؛ آتشبار دوم گردان 362؛ گردان (-) 368؛ آتشبار دوم گردان 387؛ آتشبار دوم گردان 369؛ گردان (-) 333؛ گردان مختلط 315؛ گردان (-) 341؛ آتشبار یکم گردان 123؛ در مجموع 24 آتشبار (8 گردان).(5)